بررسی عناصر موثر در انسجام شعر معاصر

انسجام وحدت و پیوندی ارگانیک است که بین همه اجزا و عناصر شعر وجود دارد و آن را به صورت یک کل واحد در می آورد. بر اساس انسجام، شعر جریان هماهنگی است که در آن عاطفه، اندیشه، تجربه شعری، موسیقی، لحن، معنا، الفاظ، درون مایه، تصویرها، انگاره های شاعرانه و فضای شعر همخوان و هماهنگ با هم به پیش می رود و تا هنگامی که شعر به سرانجامی نرسیده است عناصر مخل و عناصری که سازگاری با عناصر دیگر نداشته باشد وارد شعر نمی شود. هدف این پژوهش بررسی عوامل مؤثری است که در ساخت اشعار منسجم نقش دارد، از همین روی با روش استقرایی، این عوامل و ارتباط هایی را که بین عناصر شعر در ساخت شاکله نهایی و منسجم شعر وجود دارد استخراج کرده و مورد تحلیل و بررسی قرار داده است. برای این مقصود پنج محور مقوله های زبانی، موسیقایی، تصویری، روایی و معنوی در نظر گرفته شده و تحقیق در هفت فصل زیر تنظیم شده است: فصل نخست کلیات و طرح مباحث پژوهش است و به تبیین انسجام، تاریخچه آن در غرب و بررسی اجمالی آن در شعر سنتی پرداخته است. فصل دوم به بررسی ارتباط عناصر زبانی و انسجام اختصاص یافته و مواردی مانند تناسب، تکرار و تقابل واژگانی و فضای حاصل از آن ها مورد بررسی قرار گرفته است. فصل سوم نقش عناصر موسیقایی در انسجام شعر را مورد بررسی قرار داده و به مواردی مانند تناسب و تعامل وزن با زبان، معنا و فضای شعر پرداخته است. فصل چهارم ارتباط عناصر تصویری را در انسجام شعر مورد تأکید قرار داده و با نگاهی جزیی تر نماد اندام وار، توصیف های واحد، گره خوردگی تصاویر افقی و عمودی را از عوامل انسجام دانسته و ارتباط تصویر و عناصر دیگر مانند عاطفه و اندیشه را بررسی کرده است. فصل پنجم عناصر معنوی را مورد بحث قرار داده و نقش چهار عامل تجربه واحد، عاطفه، لحن و اندیشه را در انسجام نشان داده است. فصل ششم عناصر روایی را به عنوان یکی از ابزارهای مؤثر در انسجام به شمار آورده و به مواردی مانند نقش روایت در شعر، سیر زمان و گفتگو پرداخته است. فصل هفتم نیز به نتیجه گیری مباحث پژوهش اختصاص یافته است.